อาการร้อนใน นอกจากจะทำให้รับประทานอาหาร หรือพูดไม่สะดวกแล้ว ก็ยังทำให้รู้สึกหงุดหงิด รสชาติอาหารก็เปลี่ยนไปอีก ซึ่งอาการนี้ก็เกิดจากอุณหภูมิภายในร่างกายสูงผิดปกติ โดยเฉพาะช่วงหน้าร้อนแบบนี้ เกิดอาการร้อนในได้ง่ายมาก แต่ถ้าใครไม่อยากจะใช้ยาแผนปัจจุบันในการรักษาต้องลองนำสมุนไพรที่กระปุกดอทคอมคัดมาแล้วว่าสามารถรักษาอาการร้อนในให้หายได้อย่างชะงัด แถมยังหาง่ายสุด ๆ ไม่ต้องบุกป่าฝ่าดงไปหามาใช้แน่นอน
ดอกดาวเรือง
ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อว่าดอกดาวเรืองที่เรานำมาบูชาพระหรือร้อยเป็นพวงมาลัยพวงใหญ่สำหรับคล้องคอนี่ล่ะค่ะ สามารถรักษาอาการร้อนในได้ โดยการนำดอกไปตากแห้งแล้วมาชงเป็นชาดื่ม จะช่วยลดความร้อนในร่างกายและทำให้ร้อนในลดลงได้ นอกจากนี้ยังสามารถนำชาจากดอกดาวเรืองมาบ้วนปากเป็นประจำเพื่อรักษาแผลร้อนในได้อีกด้วยค่ะ แต่ก็ควรนำดอกดาวเรืองจากต้นมาใช้นะคะ เพราะหากใช้ดอกดาวเรืองที่ขายตามท้องตลาดอาจจะมีสารเคมีที่เป็นอันตรายต่อร่างกายได้
ใบชา
ชาทั่วไปที่เรานิยมรับประทานนั้นนอกจากจะมีคาเฟอีนแล้วก็ยังอุดมไปด้วยสารแทนนิน ที่ช่วยลดอาการร้อนในได้ หรืออาจจะลองชงชากับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ เช่น ยูคาลิปตัส แบร์เบอร์รี (Bearberry) ใบเสจ ราสป์เบอร์รี สะระแหน่ และชะเอมเทศ ก็จะช่วยบรรเทาอาการร้อนในได้ดีขึ้นกว่าเดิม
ชะเอมเทศ
ชะเอมก็เป็นอีกสมุนไพรอีกชนิดหนึ่งที่อุดมไปด้วยแทนนิน นอกจากนี้ยังมีกรดกลีเซอริทินิค (glycyrrhetinic acid) และสารกลีซีร์ริซิน (glycyrrhizin) ที่มีฤทธิ์ช่วยรักษาแผลร้อนในได้ แต่ทั้งนี้รากชะเอมเทศก็เป็นมีผลข้างเคียงทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นและอาการบวมน้ำได้ ดังนั้นผู้ที่มีประวัติความดันโลหิตสูงไม่ควรใช้ค่ะ โดยวิธีการใช้ที่จะช่วยให้ได้ผลดีที่สุดคือการใช้ชะเอมเทศชงกับชาสมุนไพรชนิดอื่น ๆ โดยมีการศึกษาว่าการใช้ชาที่ผสมชะเอมเทศบ้วนปากสามารถรักษาอาการร้อนในหายสนิทได้ถึง 75% แถมยังสามารถรักษาให้หายได้ภายในเวลาเพียงแค่ 3 วันเท่านั้น
ดอกคาโมมายล์
ถ้าพูดถึงดอกคาโมมายล์ อาจจะดูหายากเสียหน่อย แต่ถ้าพูดถึงชาดอกคาโมมายล์ละก็รับรองว่าหาซื้อมาใช้ได้ง่ายขึ้นมากเลยใช่ไหมล่ะ โดยชาดอกคาโมมายล์นั้นมีสรรพคุณช่วยในการนอนหลับ แต่อีกประโยชน์หนึ่งที่หลายคนยังไม่ทราบก็คือเจ้าดอกไม้ชนิดนี้สามารถรักษาอาการร้อนในได้อีกด้วย โดยแค่เพียงนำชาดอกคาโมมายล์มาบ้วนปากวันละ 3 - 4 ครั้ง ก็จะช่วยให้แผลร้อนในหายเร็วขึ้นค่ะ
ว่านหางจระเข้
สมุนไพรที่มีฤทธิ์เย็นอย่างว่านหางจระเข้ ที่สามารถรักษาแผลจากความร้อนได้เกือบทุกชนิด และแผลร้อนในก็เช่นกันแค่เพียงนำว่านหางจระเข้ไปคั้นน้ำ แล้วบ้วนปากครั้งละ 1 - 3 ช้อนโต๊ะ เป็นประจำทุกวัน วันละ 3 ครั้ง ก็จะช่วยให้แผลร้อนในหายเร็วขึ้นค่ะ
ดอกแค
ดอกแคที่เรานำมาทำเป็นอาหารก็เป็นยารักษาร้อนในได้เหมือนกันนะคะ เพราะดอกแคไม่ว่าจะเป็นดอกแคขาวหรือดอกแคแดง ก็มีฤทธิ์เย็นสามารถช่วยรักษาอาการร้อนใน ลดไข้ ลดน้ำมูก และแก้ปวดหัวได้ โดยนำดอกแคมาต้มกับน้ำรับประทานก็จะทำให้ร่างกายภายในเย็นลง ส่งผลดีกับแผลร้อนในค่ะ
ใบบัวบก
คงจะเคยได้ยินกันว่าดื่มน้ำใบบัวบกแล้วสามารถลดอาการช้ำในได้ แต่ขอบอกเลยว่าไม่เพียงแต่ช้ำในที่รักษาได้ ร้อนในก็รักษาได้เหมือนกัน เพราะใบบัวบกมีฤทธิ์เย็น ช่วยลดความร้อนในร่างกาย ซึ่งในปัจจุบันนี้สามารถหารับประทานเป็นแคปซูลได้ หรือจะนำใบมาคั้นน้ำก็ได้ผลดีเช่นเดียวกัน
ข้อควรระวังก็คือ อาจจะมีผลข้างเคียงกับผู้ที่ป่วยโรคเบาหวานและคอเลสเตอรอลในเลือดสูง โดยใบบัวบกอาจจะทำให้ประสิทธิภาพของยาที่ใช้รักษาโรคเหล่านี้ลดลงค่ะ ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์ก่อนนำมาใช้จะดีกว่า
รางจืด
สมุนไพรรางจืด เป็นพืชสมุนไพรที่ช่วยแก้พิษไข้ ลดความร้อนในร่างกาย โดยการนำรางจืดที่โตเต็มวัยไปตากแห้งแล้วนำมาชงดื่ม หรือจะรับประทานแบบแคปซูลก็ได้เช่นกัน แต่ผลข้างเคียงของรางจืดก็มีเช่นเดียวกับใบบัวบก ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ค่ะ
ฟักเขียว
ฟักเขียว เป็นผักสวนครัวที่มีฤทธิ์เย็น สามารถช่วยขับความร้อนในร่างกายได้ เหมาะสำหรับคนที่เป็นร้อนใน โดยจะนำมาทำเป็นอาหารคาวหวาน หรือนำมาปั่นดื่มก็ได้ สามารถลดความร้อนในร่างกายและทำให้แผลร้อนในยุบตัวเร็วขึ้น
มะระขี้นก
ขึ้นชื่อว่ามะระขี้นก หลายคนคงส่ายหน้าเพราะรสชาติที่ขม แต่จริง ๆ แล้วเจ้าพืชชนิดนี้เป็นสมุนไพรที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย นอกจากจะสามารถลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ ยังช่วยขับความร้อนในร่างกายได้ ทำให้อุณหภูมิในร่างกายลดลงจนอยู่ในภาวะปกติ และทำให้แผลร้อนในเย็นลงและค่อย ๆ หายไปในที่สุด
แตงกวา
แตงกวา เป็นพืชผักที่มีน้ำอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งการดื่มน้ำหรือรับประทานอาหารที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบมาก ๆ ก็จะช่วยให้อุณหภูมิในร่างกายลดต่ำลง โดยแตงกวาสามารถนำมาทำเป็นอาหารคาวได้ หรือถ้าไม่ซีเรียสกับกลิ่นเหม็นเขียวของแตงกวา ก็สามารถนำมาปั่นรับประทานเย็น ๆ เป็นเครื่องดื่มได้ค่ะ
ฟ้าทะลายโจร
แค่ได้ยินชื่อก็รู้สึกขมแล้ว สงสัยล่ะสิว่าทำไมฟ้าทะลายโจรถึงช่วยรักษาร้อนในได้ ก็เพราะฟ้าทะลายโจรเป็นสมุนไพรเย็นไงล่ะ ฤทธิ์เย็นของฟ้าทะลายโจรจะช่วยให้แผลร้อนในหายได้เร็วขึ้น ทั้งนี้หากรับประทานขณะที่เป็นไข้ก็สามารถลดไข้ได้เช่นกัน แต่ถ้าฟ้าทะลายโจรสด ๆ อาจจะรับประทานยากไปเสียหน่อย ลองหาแบบแคปซูลหรืออัดเม็ดจะรับประทานได้สะดวกกว่าค่ะ
ย่านาง
ใบย่านาง สมุนไพรมากคุณประโยชน์ ที่ถือว่าเป็นหนึ่งในอาหารเพื่อสุขภาพอย่างแท้จริง ใบย่านางนั้นถูกนำไปทำอาหารได้หลากหลาย หรือแม้แต่ต้มกับน้ำดื่มเพื่อรักษาอาการต่าง ๆ ซึ่งย่านางก็เป็นสมุนไพรอีกชนิดที่มีฤทธิ์เย็น สามารถช่วยลดความร้อนในร่างกายได้ และเมื่อความร้อนในร่างกายลดลง แผลร้อนในก็จะค่อยยุบลงค่ะ
สะเดา
สะเดาเป็นพืชสมุนไพรอีกชนิดที่สามารถนำมารักษาอาการได้หลากหลาย และนำเกือบทุกส่วนมาใช้ได้ แต่หากต้องการลดอาการร้อนใน และดับพิษร้อนในร่างกาย ให้นำยางสะเดามารับประทานค่ะ โดยรสชาติของยางสะเดาจะมีรสที่ขมเย็น ไม่เพียงเท่านั้น ยอดอ่อนและดอก ก็ยังสามารถนำมาลวกจิ้มรับประทานกับน้ำพริกช่วยขับความร้อนในร่างกายได้อีกด้วย
บอระเพ็ด
ปิดท้ายกันด้วยสมุนไพรรสขมอีกชนิดหนึ่ง ที่สามารถนำทุกส่วนของต้นมาใช้ลดความร้อนและแก้ร้อนในได้เป็นอย่างดี เพียงนำเถาแก่สด หรือต้นสดตำแล้วคั้นเอาน้ำดื่ม หรือจะต้มกับน้ำก็ได้เช่นกัน แต่ถ้ารู้สึกว่าขมเกินไปจนไม่กล้ารับประทานละก็ลองเติมน้ำผึ้งลงไปเล็กน้อยก็จะช่วยดับขมได้ค่ะ
เป็นอย่างไรกันบ้างกับสมุนไพรทั้ง 15 ชนิดที่นำมาฝากกัน เห็นไหมล่ะว่าหาง่าย แถมยังช่วยแก้อาการร้อนในได้อีกด้วย มีดีขนาดนี้ใครที่มีแผลร้อนในในปากจนแทบจะขยับปากไม่ได้ ก็ไปหามาใช้กันดูเนอะ จะได้หายไว ๆ ค่ะ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
holisticonline.com
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี