ปวดท้องส่วนบน หรือปวดท้องเหนือสะดือ บอกโรคอะไรได้บ้าง ยิ่งกดแล้วเจ็บหรือมีอาการป่วยอื่น ๆ ด้วย แบบนี้อันตรายไหม
ปวดท้องส่วนบน ปวดท้องเหนือสะดือแบบที่ปวดจี๊ด ๆ หรือปวดตื้อ ๆ แน่น ๆ กดแล้วเจ็บ รวมไปถึงคนที่มีอาการปวด ๆ หาย ๆ หรือมีอาการอื่น ๆ เช่น คลื่นไส้ ถ่ายเหลว ท้องเสีย ท้องผูก ร่วมด้วย ทั้งหมดที่ว่ามานี้คงไม่ใช่ความสบายดีแน่ ๆ แต่จะบอกโรคอะไรไหม มาลองเช็กอาการปวดท้องข้างซ้าย ปวดท้องข้างขวาส่วนบน เสี่ยงป่วยอะไรบ้างกัน
ปวดท้องส่วนบน ปวดท้องเหนือสะดือ
บอกปัญหาอวัยวะส่วนไหน
ปวดท้องส่วนบนข้างซ้าย บอกโรคอะไร
สาเหตุที่เกิดจากโรค
กระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ (Costochondritis) : อาการปวดท้องส่วนบนข้างซ้าย ค่อน ๆ ไปทางหน้าอก อาจบ่งชี้ถึงความผิดปกติของกระดูกอ่อนซี่โครงที่อยู่แถว ๆ กระดูกหน้าอกได้ โดยอาการสังเกต คือ หายใจแล้วเจ็บซี่โครง เคลื่อนไหวแล้วเจ็บ, หายใจได้ไม่เต็มอิ่ม, คลื่นไส้ อาเจียน หรืออาจมีไข้ได้หากอาการอักเสบเป็นมาก อาการนี้มักเกิดจากการยกของหนัก ออกกำลังกายที่ใช้กล้ามเนื้อหน้าอกมากเกินไป หรือหน้าอกถูกแรงกระแทก
เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ (Pericarditis) : หากมีอาการเจ็บแปล๊บ ๆ ที่ท้องส่วนบนค่อนไปทางซ้าย หรือรู้สึกจุกแน่น ๆ ร้าวไปที่คอ แขน หัวไหล่ สะบักซ้าย และอาการจะรุนแรงขึ้นเมื่อไอ หรืออยู่ในท่านอน แต่หากโน้มตัวมาข้างหน้าอาการจะดีขึ้น อาจเสี่ยงโรคเยื่อหุ้มหัวใจอักเสบอยู่ก็เป็นได้
กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด : อาการเด่น ๆ ของโรคนี้ คือ จุกลิ้นปี่ เจ็บแถว ๆ ชายโครงลักษณะแบบจุก เสียด แน่น ลามไปถึงยอดอก หลัง ไหล่ แขนซ้าย หรือกราม และอาการจะเกิดอย่างเฉียบพลัน โดยเจ็บสุด ๆ ใน 1 นาที และอาการเจ็บจะเป็นอย่างน้อย 5-10 นาที แต่ไม่เกิน 30 นาที ร่วมกับใจสั่น เหงื่อออกมาก
ไส้เลื่อนกระบังลม (Hiatal hernia) : เกิดจากการที่ผนังกระบังลมหย่อนยานหรือมีช่องเปิดในกระบังลมแต่กำเนิด ทำให้กระเพาะอาหารส่วนบนเคลื่อนขึ้นไปยังบริเวณช่วงอก โดยโรคนี้อาจไม่ได้แสดงอาการเฉพาะมากนัก แต่จะเป็นสาเหตุให้เกิดอาการอื่น ๆ เช่น กรดไหลย้อน, แสบร้อนกลางอก, มีปัญหาการกลืน, หายใจไม่เต็มอิ่ม, มีอาการขย้อนอาหารหรือของเหลว, อาเจียนเป็นเลือด, ถ่ายเป็นเลือดหรืออุจจาระมีสีดำ
ม้ามโต : ปวดท้องส่วนบนข้างซ้าย อาจส่อถึงภาวะผิดปกติที่เกิดกับม้าม เช่น ภาวะม้ามโตที่จะมีอาการอ่อนเพลีย อิ่มง่าย กินไม่ค่อยได้ มีภาวะซีด โลหิตจาง เลือดออกง่าย มีอาการอักเสบในร่างกายบ่อย ๆ
กระเพาะอาหารอักเสบ (Gastritis) : มักจะมีอาการปวดท้องด้านซ้ายส่วนบน ปวดเสียด ๆ ตื้อ ๆ จุกแน่นบริเวณลิ้นปี่ เป็น ๆ หาย ๆ ร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน มีกรดแก๊สในกระเพาะเยอะ สามารถเกิดขึ้นได้ทั้งก่อนและหลังรับประทานอาหาร หรือตอนท้องว่าง และมักมีอาการเรื้อรัง
>> เช็กอาการโรคกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหารอักเสบ
ตับอ่อนอักเสบ : มักจะมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างซ้าย และอาจลามไปปวดหลังได้ด้วย ซึ่งหากมีอาการอักเสบมากอาจมีไข้ หัวใจเต้นแรง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หรือมีอาการบวมในบริเวณที่ปวด โดยอาจมีอาการเฉียบพลันหรือเรื้อรังก็ได้
ลำไส้แปรปรวน (IBS) : อาการเด่น ๆ ของโรคนี้คือปวดท้องอย่างน้อย 1 ครั้งต่อสัปดาห์ ร่วมกับมีการถ่ายอุจจาระผิดปกติ เช่น ปวดท้องทั้งก่อนและหลังถ่ายเสร็จ ท้องเสียสลับท้องผูก โดยต้องมีอาการเหล่านี้อย่างน้อย 6 เดือน หรือเป็นต่อเนื่องมาไม่น้อยกว่า 3 เดือน
>> ลำไส้แปรปรวน อาการเป็นแบบไหน รักษาหายไหมถ้าป่วย ?
ลำไส้อักเสบ (IBD) : จะมีอาการปวดท้องส่วนบนด้านซ้าย หรือลามไปปวดท้องตรงกลาง ร่วมกับอาการท้องเสียบ่อย ปวดบิด ถ่ายเป็นเลือด อ่อนเพลีย น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ หรือบางคนปวดถ่ายแต่ถ่ายไม่ออก
>> เช็กอาการลำไส้อักเสบ ถ่ายบ่อย ปวดบิด มีสิทธิ์เป็นโรคนี้
ไตอักเสบ : ไตเรามีอยู่ด้วยกัน 2 ข้าง หากมีความผิดปกติที่ไตข้างซ้าย ก็อาจมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างซ้ายได้ โดยอาการสังเกตได้จะมีทั้งปัสสาวะบ่อย เจ็บขัดตอนปัสสาวะ ปวดหลังโดยอาจลามไปปวดขาหนีบ มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน
>> โรคไต ป่วยแล้วยุ่ง มาเช็กสัญญาณโรคไตก่อนดีกว่า
นิ่วในไต : มีอาการปวดท้องและหลัง โดยปวดแบบเสียด ๆ หรือปวดบิดเกร็งเป็นพัก ๆ อาจปวดนานเป็นชั่วโมง ๆ หรือเป็นวัน ๆ ปัสสาวะปนเลือด ปวดแสบ ปวดขัดขณะปัสสาวะ คลื่นไส้ อาเจียน
ปวดท้องส่วนบนข้างขวา บอกโรคอะไร
สาเหตุที่เกิดจากโรค
โรคเกี่ยวกับทางเดินอาหาร (Gastrointestinal issues) : ไม่ว่าจะเป็นอาหารไม่ย่อย โรคกระเพาะอาหาร หรือแผลในกระเพาะอาหาร ก็อาจมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างขวาได้ ร่วมกับอาการแสบท้อง ท้องอืด ท้องเฟ้อ เป็นต้น
โรคตับ : หากมีอาการปวดท้องข้างขวาบ่อย ๆ ร่วมกับอาการอื่น ๆ เช่น อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ตาเหลือง ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย เท้าบวม อาจบ่งชี้ถึงความผิดปกติที่เกิดขึ้นกับตับเรา
>> โรคตับ 15 อาการชี้ชัด บ่งบอกว่าตับไม่สบายอยู่
นิ่วในถุงน้ำดี : หากปวดท้องข้างขวา แถว ๆ ใต้ชายโครงขวา หรือปวดร้าวไปถึงสะบักขวา ร่วมกับอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ เหมือนมีลมในท้องตลอดเวลา หรือมักจะรู้สึกปวดแน่นท้องหลังรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง ก็อาจต้องสงสัยถึงโรคนี้ไว้ด้วย
>> 5 พฤติกรรมเสี่ยงนิ่วในถุงน้ำดี ปวดท้องข้างขวาแบบนี้ต้องเช็กอาการ
ถุงน้ำดีอักเสบ (Cholecystitis) : ถ้าถุงน้ำดีอักเสบขึ้นมา นอกจากอาการปวดท้องข้างขวา แนวใต้ชายโครงขวา บางคนอาจคลื่นไส้ อาเจียน และอาจมีไข้สูงเฉียบพลันร่วมด้วย
โรคเกี่ยวกับตับอ่อน : อาการปวดท้องส่วนบนข้างขวา อาจส่อถึงความเจ็บป่วยของตับอ่อนได้เช่นกัน ไม่ว่าจะโรคตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง โดยมักจะมีอาการเจ็บลิ้นปี่ เจ็บใต้ชายโครงขวา หรือปวดร้าวทะลุหลัง และหากปล่อยไว้อาจมีอาการไข้ ตัวเหลือง ตาเหลือง ดีซ่านได้
ความผิดปกติของลำไส้เล็ก : โดยเฉพาะคนที่แพ้อาหาร แพ้สารบางอย่าง เช่น กลูเตน เมื่อกินเข้าไปแล้วลำไส้เล็กไม่สามารถดูดซึมได้ ก็อาจมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างขวาใกล้ ๆ ชายซี่โครง บางรายอาจมีอาการจุกเสียดท้อง หรือมีอาการท้องเสียเรื้อรังได้ด้วย
ไตอักเสบ : หากมีความผิดปกติที่ไตข้างขวา ก็อาจมีอาการปวดท้องส่วนบนข้างขวาได้เช่นกัน โดยอาการสังเกตได้จะมีทั้งปัสสาวะบ่อย เจ็บขัดตอนปัสสาวะ ปวดหลังโดยอาจลามไปปวดขาหนีบ มีไข้ คลื่นไส้ อาเจียน
นิ่วในไต : ถ้าเป็นที่ไตข้างขวาจะมีอาการปวดท้องและหลังข้างขวา โดยปวดแบบเสียด ๆ หรือปวดบิดเกร็งเป็นพัก ๆ อาจปวดนานเป็นชั่วโมง ๆ หรือเป็นวัน ๆ ปัสสาวะปนเลือด ปวดแสบ ปวดขัดขณะปัสสาวะ คลื่นไส้ อาเจียน
ปวดท้องส่วนบนตรงกลาง เหนือสะดือ บอกโรคอะไร
สาเหตุที่เกิดจากโรค
กรดไหลย้อน : ถ้ามีอาการแสบร้อนกลางอก เรอเปรี้ยว จุกแน่นแถว ๆ หน้าอกคล้ายอาหารไม่ย่อย และยิ่งนอนราบยิ่งอาการกำเริบ โดยเฉพาะหลังกินอาหารมื้อใหญ่ ให้ห่วงเรื่องกรดไหลย้อนไว้ก่อนเลย
>> กรดไหลย้อน เกิดจากอะไร ต่างจากโรคกระเพาะอาหาร อย่างไร ?
โรคกระเพาะอาหาร : ถ้าปวดท้องตรงกลาง มีอาการแสบ ๆ ทั้งก่อนและหลังรับประทานอาหาร อาจต้องสงสัยโรคกระเพาะไว้ด้วย
>> โอ๊ย…ปวดท้อง อาการโรคกระเพาะถามหาหรือเปล่า ?
แผลในกระเพาะอาหาร : หากมีแผลในกระเพาะอาหาร ก็จะมีอาการปวดแสบปวดร้อนในกระเพาะอาหาร ตำแหน่งระหว่างหน้าอกและสะดือ โดยส่วนใหญ่อาการมักจะกำเริบเมื่อท้องว่าง ระหว่างมื้ออาหาร หรือเวลาใดก็ได้ และอาจจะมีอาการปวดท้องมากโดยเฉพาะหลังรับประทานอาหารรสเผ็ดจัด อาการปวดมักเป็น ๆ หาย ๆ ร่วมกับรู้สึกคลื่นไส้ อาเจียน ได้บ้างในบางราย
นิ่วในถุงน้ำดี : ถ้ามีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ เหมือนมีลมในท้องตลอดเวลา หรือมักจะรู้สึกปวดแน่นท้องหลังรับประทานอาหาร โรคนิ่วในถุงน้ำดีก็น่าคิดถึงด้วยเหมือนกัน
>> 5 พฤติกรรมเสี่ยงนิ่วในถุงน้ำดี ปวดท้องข้างขวาแบบนี้ต้องเช็กอาการ
ตับอ่อนอักเสบ : นอกจากจะมีอาการปวดท้องส่วนบนแล้ว ในบางคนอาจจะรู้สึกปวดท้องตรงกลางด้วย และอาจปวดรุนแรง หรือปวดลามไปยังแผ่นหลังได้ ร่วมกับอาการคลื่นไส้ อาเจียน
ลำไส้เล็กอักเสบ : ตำแหน่งตรงกลางท้อง ปวดท้องเหนือสะดือแบบเป็น ๆ หาย ๆ ท้องเดิน ปวดบิด ท้องเสีย หรือมีลมในท้อง อาจเป็นสัญญาณที่บอกว่าลำไส้เล็กอักเสบอยู่ก็เป็นได้
>> เช็กอาการลำไส้อักเสบ ถ่ายบ่อย ปวดท้องบิด มีสิทธิ์เป็นโรคนี้ ?
ไส้ติ่ง : อาการเริ่มแรกของโรคไส้ติ่งอักเสบก็คืออาการปวดท้องตรงกลางรอบ ๆ สะดือ โดยมีอาการปวดบิดเป็นพัก ๆ คล้ายอาการปวดถ่ายท้องเสีย แต่มักจะถ่ายไม่ออก หรือบางคนก็มีอาการปวดท้องเหนือสะดือร่วมกับถ่ายเหลว หรือท้องเสีย จากนั้นจะย้ายมาปวดที่บริเวณท้องน้อยด้านขวา
ปวดท้องส่วนบนกับสาเหตุที่ไม่ได้เกิดจากโรค
กินข้าวเร็วเกินไป กินไปพูดไป ทำให้อากาศเข้าท้องได้มากกว่าเดิม จนเกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
จัดหนักมื้ออาหารจนเกินไป ซึ่งอาจทำให้รู้สึกอึดอัดท้อง ท้องอืด อาหารไม่ย่อย หรือมีกรดเกินในกระเพาะมากกว่าปกติ
การรับประทานอาหารรสจัด ที่อาจกระตุ้นให้กระเพาะอาหารหลั่งกรดหรือน้ำย่อยมากกว่าปกติ
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์อาจทำให้ท้องไส้ร้อนวูบวาบได้ หรือที่เรียกกันว่าอาการร้อนท้อง โดยเฉพาะคนที่มีร่องรอยแผลในกระเพาะอาหารอยู่ก่อนแล้ว เมื่อดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก็อาจยิ่งแสบร้อนท้อง ปวดท้องได้ด้วย
ตั้งครรภ์ อาจทำให้รู้สึกปวดท้องข้างขวา หรือปวดท้องข้างซ้ายได้ แต่จะปวดเบา ๆ และเป็นเพียงแค่ช่วงแรกก่อนการฝังตัวของตัวอ่อน
ผลจากอุบัติเหตุ เช่น การโดนของแข็งกระแทกท้องแรง ๆ หรืออุบัติเหตุที่ทำให้กระดูกซี่โครงหัก ซึ่งเป็นได้ทั้งข้างซ้ายและข้างขวา โดยจะมีอาการเจ็บซี่โครงตอนหายใจเข้า หรืออาจมีอาการเจ็บแปล๊บ ๆ จี๊ด ๆ เป็นพัก ๆ ระหว่างขยับตัว
การออกกำลังกายหนัก ๆ โดยเฉพาะที่ส่วนท้อง ซึ่งหากเกร็งมาก ๆ ก็อาจทำให้เจ็บกล้ามเนื้อช่วงท้อง หรืออักเสบได้
ผลข้างเคียงจากยา เช่น ยาในกลุ่ม bisphosphonate ที่ใช้ในการรักษาความหนาแน่นของกระดูกและป้องกันโรคกระดูกพรุน อาจทำให้หลอดอาหารส่วนล่างบวมหรือรู้สึกปวดได้ อีกทั้งยาแก้ปวดในกลุ่ม NSAIDs อย่างแอสไพรินก็อาจทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหารจนรู้สึกปวดท้องได้เช่นกัน
ความเครียด คนที่เครียดมาก ๆ หรือเครียดอย่างต่อเนื่อง จะทำให้ฮอร์โมนต่าง ๆ แปรปรวน และกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติให้หลั่งกรดหรือน้ำย่อยมากขึ้น ส่งผลให้มีอาการปวดเกร็งที่ท้องเนื่องจากกรดเกินในกระเพาะอาหาร หรือบางคนอาจมีอาการท้องเสีย อ่อนเพลีย หรือมีอาการคล้าย ๆ ลำไส้แปรปรวนได้
- การสูบบุหรี่ สารนิโคตินจะทำให้เส้นเลือดหดตัว เลือดจึงไหลเวียนไปเลี้ยงเยื่อบุกระเพาะอาหารได้น้อยลง ซึ่งอาจทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหารได้
เช็กอาการปวดท้องส่วนบนร่วมกับอาการอื่น ๆ
ปวดท้องส่วนบน เหนือสะดือ ท้องเสีย ถ่ายเหลว
นับเป็นอาการเบสิกของการปวดท้องส่วนบนก็ว่าได้ ที่มักจะมีอาการท้องเสีย ถ่ายเหลวควบคู่กันไปด้วย โดยลักษณะนี้อาจบอกได้หลายโรค เช่น
อาหารไม่ย่อย เพราะกินมื้อใหญ่จัดเต็ม หรือกินอาหารที่มีไขมันสูง
อาหารเป็นพิษ จากการติดเชื้อแบคทีเรีย เชื้อโรคต่าง ๆ
ลำไส้แปรปรวน
ลำไส้อักเสบเรื้อรัง
โรคกระเพาะอาหาร และภาวะลำไส้เล็กอักเสบ ที่มักจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียนร่วมด้วย
นอกจากนี้ ยังอาจเกิดจากความเครียด ความวิตกกังวล ผลพวงจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือผลข้างเคียงจากการใช้ยาบางชนิด
ปวดท้องส่วนบน คลื่นไส้
กระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ
โรคกระเพาะอาหาร
ตับอ่อนอักเสบ
ภาวะลำไส้เล็กอักเสบ
ภาวะลำไส้อุดตัน
ลำไส้แปรปรวน
ไตอักเสบ
นิ่วในไต
ปวดท้องเหนือสะดือ ปวดหลัง
แผลในกระเพาะอาหาร
ตับอ่อนอักเสบ
นิ่วในถุงน้ำดี
นิ่วในไต
ไตอักเสบ
ปวดท้องเหนือสะดือ กดแล้วเจ็บ
กล้ามเนื้ออักเสบ
กระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ
อุบัติเหตุที่เกิดกับช่วงท้อง
ไส้ติ่ง
ปวดท้องช่วงบนเป็นพัก ๆ หรือปวดท้องเหนือสะดือ ปวด ๆ หาย ๆ
แผลในกระเพาะอาหาร
ตับอ่อนอักเสบเรื้อรัง
ถุงน้ำดีอักเสบเรื้อรัง
ลำไส้เล็กอักเสบ
ปวดท้องหลังรับประทานอาหาร
อาหารไม่ย่อย
โรคกระเพาะอาหาร
กรดไหลย้อน
ปวดท้องส่วนบนแบบไหนต้องไปหาหมอ
หากมีอาการต่อไปนี้ ควรรีบพาตัวเองไปตรวจโรค พบแพทย์โดยด่วน
ไข้สูง
อาการปวดเป็นถี่ขึ้น หรือรุนแรงขึ้น
ตัวเหลือง
ตัวบวม ท้องบวม ขาบวม หรือเท้าบวม
หัวใจเต้นเร็ว
หายใจลำบาก
ความดันโลหิตตก
ปัสสาวะมีเลือดปน
ถ่ายเป็นเลือดติดต่อกันหลายวัน
อาเจียนเป็นเลือด
มีภาวะซีด
มีภาวะมึนงง สับสน ไม่เหมือนตัวเอง