การคุมกำเนิดสามารถทำได้ทั้งฝ่ายชายและฝ่ายหญิง
ซึ่งปัจจุบันประเทศไทยมีวิธีการคุมกำเนิดในรูปแบบต่าง ๆ
ทั้งที่ทำได้เองและวิธีที่ต้องทำโดยบุคลากรทางการแพทย์ เช่น
วิธีที่ทำได้ด้วยตนเอง
1. ยาเม็ดคุมกำเนิด : วิธีนี้เป็นวิธีที่สะดวก เพราะหาซื้อง่ายตามร้านขายยาทั่วไปมีประสิทธิภาพค่อนข้างสูง โดยมีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 1-9% แต่ก่อนรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดควรปรึกษาแพทย์และควรศึกษาข้อมูลให้ละเอียดถี่ถ้วนเสียก่อน
2. ถุงยางอนามัย : ถือเป็นวิธีที่สะดวกที่สุดเพราะสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยา หรือร้านค้าทั่วไป หากคุมกำเนิดด้วยวิธีนี้จะมีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 2-18% และไม่มีผลข้างเคียง ที่สำคัญ การคุมกำเนิดวิธีนี้เป็นวิธีเดียวที่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ด้วย
3. ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน : ใช้สำหรับกรณีฉุกเฉิน ไม่ควรนำมาใช้พร่ำเพรื่อ อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงได้ เนื่องจากในยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินมีปริมาณตัวยาที่สูง
4. แผ่นแปะคุมกำเนิด และวงแหวนคุมกำเนิด : วิธีเหล่านี้มีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 1-9 % แต่ต้องเปลี่ยนแผ่นแปะคุมกำเนิด และวงแหวนคุมกำเนิดตามระยะเวลาหรือประสิทธิภาพของยาคุมกำเนิด ดังนั้น ก่อนใช้ควรปรึกษาแพทย์และศึกษาข้อมูลให้ละเอียดถี่ถ้วน
วิธีที่ต้องทำโดยบุคลากรทางการแพทย์
5. ยาคุมกำเนิดชนิดฝัง ห่วงคุมกำเนิด หรือการทำหมัน : การคุมกำเนิดด้วยวิธีเหล่านี้จะต้องให้แพทย์เป็นผู้ทำให้ เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อการเชื้อ ซึ่งการคุมกำเนิดวิธีเหล่านี้ดังกล่าวมีประสิทธิภาพสูง โดยมีโอกาสตั้งครรภ์ไม่ถึง 1%
6. ยาฉีดคุมกำเนิด : วิธีนี้มีประสิทธิภาพค่อนข้างสูง คือมีโอกาสการตั้งครรภ์ 1-9% แต่อาจไม่สะดวกสำหรับผู้ใช้มากนัก เพราะยาฉีดคุมกำเนิดจะต้องฉีดซ้ำตามระยะเวลาหรือประสิทธิภาพของยาคุมกำเนิด
ฉะนั้น ไม่ว่าจะคุมกำเนิดด้วยวิธีใดๆ ก็ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยสูงสุดด้วย ทางที่ดีก่อนตัดสินใจเลือกวิธีคุมกำเนิด ควรปรึกษาแพทย์และศึกษาข้อมูลให้ละเอียดถี่ถ้วนเสียก่อน
วิธีที่ทำได้ด้วยตนเอง
1. ยาเม็ดคุมกำเนิด : วิธีนี้เป็นวิธีที่สะดวก เพราะหาซื้อง่ายตามร้านขายยาทั่วไปมีประสิทธิภาพค่อนข้างสูง โดยมีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 1-9% แต่ก่อนรับประทานยาเม็ดคุมกำเนิดควรปรึกษาแพทย์และควรศึกษาข้อมูลให้ละเอียดถี่ถ้วนเสียก่อน
2. ถุงยางอนามัย : ถือเป็นวิธีที่สะดวกที่สุดเพราะสามารถหาซื้อได้ตามร้านขายยา หรือร้านค้าทั่วไป หากคุมกำเนิดด้วยวิธีนี้จะมีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 2-18% และไม่มีผลข้างเคียง ที่สำคัญ การคุมกำเนิดวิธีนี้เป็นวิธีเดียวที่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ด้วย
3. ยาคุมกำเนิดฉุกเฉิน : ใช้สำหรับกรณีฉุกเฉิน ไม่ควรนำมาใช้พร่ำเพรื่อ อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่รุนแรงได้ เนื่องจากในยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินมีปริมาณตัวยาที่สูง
4. แผ่นแปะคุมกำเนิด และวงแหวนคุมกำเนิด : วิธีเหล่านี้มีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 1-9 % แต่ต้องเปลี่ยนแผ่นแปะคุมกำเนิด และวงแหวนคุมกำเนิดตามระยะเวลาหรือประสิทธิภาพของยาคุมกำเนิด ดังนั้น ก่อนใช้ควรปรึกษาแพทย์และศึกษาข้อมูลให้ละเอียดถี่ถ้วน
วิธีที่ต้องทำโดยบุคลากรทางการแพทย์
5. ยาคุมกำเนิดชนิดฝัง ห่วงคุมกำเนิด หรือการทำหมัน : การคุมกำเนิดด้วยวิธีเหล่านี้จะต้องให้แพทย์เป็นผู้ทำให้ เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อการเชื้อ ซึ่งการคุมกำเนิดวิธีเหล่านี้ดังกล่าวมีประสิทธิภาพสูง โดยมีโอกาสตั้งครรภ์ไม่ถึง 1%
6. ยาฉีดคุมกำเนิด : วิธีนี้มีประสิทธิภาพค่อนข้างสูง คือมีโอกาสการตั้งครรภ์ 1-9% แต่อาจไม่สะดวกสำหรับผู้ใช้มากนัก เพราะยาฉีดคุมกำเนิดจะต้องฉีดซ้ำตามระยะเวลาหรือประสิทธิภาพของยาคุมกำเนิด
ฉะนั้น ไม่ว่าจะคุมกำเนิดด้วยวิธีใดๆ ก็ต้องคำนึงถึงความปลอดภัยสูงสุดด้วย ทางที่ดีก่อนตัดสินใจเลือกวิธีคุมกำเนิด ควรปรึกษาแพทย์และศึกษาข้อมูลให้ละเอียดถี่ถ้วนเสียก่อน