หายจากโควิดต้องกักตัวไหม จะรู้ได้อย่างไรว่าหายป่วยแล้ว

 

หายโควิดหรือยัง แพทย์จะให้กลับบ้านเมื่อไร กลับบ้านแล้วยังต้องกักตัวอีกไหม รวมข้อมูลที่คนป่วยสงสัยมาบอกให้ทราบกัน

          เมื่อติดโควิด 19 และรักษาตัวมาสักพัก เราจะรู้ได้อย่างไรว่าเมื่อไรถึงเรียกว่าหายป่วย แล้วต้องตรวจโควิดซ้ำก่อนออกจากโรงพยาบาลไหม หรือต้องกลับไปกักตัวต่อที่บ้านอีกหรือเปล่า จะใช้ชีวิตปกติได้หรือยัง ชวนมาทำความเข้าใจพร้อมแนะนำวิธีดูแลตัวเองหลังหายป่วย เพื่อจะได้ปลอดภัยกับตัวเองและคนรอบข้างค่ะ

หายป่วยจากโควิดหรือยัง จะรู้ได้ยังไง

          จากข้อมูลแนวทางเวชปฏิบัติ การวินิจฉัย ดูแลรักษา และป้องกันการติดเชื้อในโรงพยาบาล กรณีโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ฉบับปรับปรุง วันที่ 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2564 ระบุถึงเกณฑ์อนุญาตให้ผู้ป่วยโควิด 19 ออกจากโรงพยาบาลไว้ โดยปรับจากเดิมที่ให้พักรักษาตัว 14 วัน เหลือ 10 วัน ดังนี้

ผู้ป่วยที่สบายดีหรือไม่มีอาการ

          เนื่องจากไม่มีอาการป่วยใด ๆ กลุ่มนี้อาจได้รักษาตัวที่บ้าน (Home isolation) หรือรักษาตัวในสถานที่รัฐจัดให้เป็นเวลาอย่างน้อย 10 วัน โดยไม่ต้องรับประทานยาหรืออาจได้รับฟ้าทะลายโจร 

​​​​​​​          เกณฑ์หายป่วย : เมื่อแยกกักตัวที่บ้านหรือสถานที่รัฐจัดให้เป็นเวลาอย่างน้อย 10 วัน นับจากวันที่ตรวจพบเชื้อ เช่น ตรวจพบเชื้อเมื่อวันที่ 10 มกราคม โดยไม่มีอาการป่วยใด ๆ เลย จะถือว่าหายป่วยในวันที่ 20 มกราคม (ยกเว้นว่าระหว่างรักษาตัวมีอาการหรือความผิดปกติใด ๆ ตรงนี้จะต้องให้แพทย์ประเมินอีกครั้ง)

          สำหรับจังหวัดที่เตียงไม่พออาจให้อยู่ที่สถานที่รัฐจัดให้หรือโรงพยาบาล 5-7 วัน และกลับไปกักตัวต่อที่บ้านจนครบ 10 วัน เช่น อยู่โรงพยาบาล 7 วัน แล้วอนุญาตให้กลับไปกักตัวที่บ้านอีก 3 วัน เพื่อให้ครบ 10 วันตามเกณฑ์

ผู้ป่วยที่มีอาการน้อย

          กลุ่มนี้อาจได้รักษาตัวที่บ้านหรือสถานที่รัฐจัดให้อย่างน้อย 10 วันนับจากวันที่มีอาการ โดยรับประทานยารักษาตามอาการที่เป็น

​​​​​​​          เกณฑ์หายป่วย : จะถือว่าหายป่วยแล้วและได้ออกจากสถานที่รัฐจัดให้เมื่อครบ 10 วัน นับจากวันที่มีอาการ เช่น ตรวจพบเชื้อวันที่ 10 มกราคม แต่วันที่ 15 มกราคม มีไข้และมีน้ำมูก ก่อนจะรักษาจนหายดีในวันที่ 19 มกราคม แบบนี้จะเท่ากับหายป่วยในวันที่ 25 มกราคม (นับจากวันที่มีอาการคือ 15 มกราคม ไปอีก 10 วัน จะตรงกับวันที่ 25 มกราคม) 

          อย่างไรก็ตาม หากครบ 10 วันตามที่กำหนดแล้ว แต่ยังมีอาการป่วยอยู่ แพทย์จะให้อยู่ต่อจนอาการดีขึ้นอย่างน้อย 24-48 ชั่วโมง (สำหรับจังหวัดที่เตียงไม่พออาจให้อยู่ที่สถานที่รัฐจัดให้หรือโรงพยาบาล 5-7 วัน และกลับไปกักตัวต่อที่บ้านจนครบ 10 วัน นับจากวันที่มีอาการ) 

ผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง

          หรือกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับเคมีบำบัด ปลูกถ่ายไขกระดูก ผู้ติดเชื้อ HIV ผู้ที่มีระดับภูมิคุ้มกันบกพร่อง ฯลฯ จะต้องรักษาตัวในโรงพยาบาลหรือสถานที่รัฐจัดให้ 

          เกณฑ์หายป่วย : ผู้ป่วยกลุ่มนี้จะออกจากโรงพยาบาลได้ก็ต่อเมื่ออาการดีขึ้นแล้ว โดยจะต้องกักตัวต่อที่บ้าน ระยะเวลารวมอย่างน้อย 20 วัน นับจากวันที่มีอาการ 

     ทั้งนี้ นอกจากเรื่องระยะเวลาที่ครบกำหนดแล้ว แพทย์จะต้องพิจารณาอาการของผู้ป่วยทั้ง 3 กลุ่ม ก่อนอนุญาตให้กลับบ้าน โดยใช้หลักเกณฑ์คือ

• อาการดีขึ้น และภาพรังสีปอดไม่แย่ลง
• อุณหภูมิไม่เกิน 37.8 องศาเซลเซียส ต่อเนื่อง 24-48 ชั่วโมง
• อัตราการหายใจไม่เกิน 20 ครั้ง/นาที
• ระดับออกซิเจนในเลือด มากกว่า 96% ขณะพัก หรือบางคนอาจกลับพร้อมออกซิเจน

ต้องตรวจโควิดอีกหรือไม่ ก่อนออกจาก รพ.

          ผู้ป่วยที่พ้นระยะกักตัวและได้รับอนุญาตให้กลับบ้านแล้ว ไม่จำเป็นต้องตรวจหาเชื้ออีกค่ะ เพราะถึงตรวจก็อาจพบซากสารพันธุกรรมของเชื้อไวรัสที่ร่างกายยังกำจัดไม่หมดหลงเหลืออยู่ในน้ำมูกหรือน้ำลายของผู้ป่วย ซึ่งบางคนอยู่ได้นานถึง 50 วันเลยทีเดียว แต่ตรงนี้ขอให้สบายใจได้ว่า ซากสารพันธุกรรมดังกล่าวจะไม่สามารถแพร่เชื้อไปให้ผู้อื่นได้แล้ว 

หายจากโควิดต้องกักตัวไหม แพร่เชื้อได้หรือเปล่า

          ประเด็นนี้ นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรค ให้ข้อมูลว่า ผู้ที่หายป่วยและได้ออกจากโรงพยาบาลหลังเข้ารับการรักษาจนเวลาที่กำหนด จัดว่าเป็นผู้ที่พ้นระยะการแพร่เชื้อ และอยู่ในระยะที่ร่างกายฟื้นตัว ดังนั้นไม่จำเป็นต้องแยกกักตัวหรือแยกจากคนอื่นแล้ว สามารถทำงานได้ตามปกติ

         ส่วนผู้ป่วยที่อยู่โรงพยาบาลยังไม่ครบวันที่กำหนด แต่แพทย์พิจารณาให้กลับไปกักตัวต่อที่บ้านได้ กลุ่มนี้จะต้องกักตัวที่บ้านให้ครบกำหนดก่อนค่ะ เช่น ถ้าอยู่ในโรงพยาบาล 7 วัน ต้องกลับมากักตัวที่บ้านอีก 3 วัน ให้ครบ 10 วัน จึงจะถือว่าหายป่วยแล้ว (กรณีไม่มีอาการผิดปกติใด ๆ เกิดขึ้น) โดยการกักตัวที่บ้านจะต้องปฏิบัติตามมาตรการอย่างเคร่งครัด 

ภาพจาก กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข

หายจากโควิดแล้วติดเชื้อซ้ำได้ไหม 

          แม้จะหายป่วยโควิดและมีภูมิคุ้มกันที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติอยู่ แต่ก็มีโอกาสติดเชื้อซ้ำได้อีก จึงจำเป็นต้องปฏิบัติตามวิถีชีวิตใหม่ เพื่อป้องกันการรับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย และฉีดวัคซีนป้องกันโควิด 19 ให้ครบโดสตามคำแนะนำ

วิธีดูแลตัวเอง เมื่อหายป่วยโควิดแล้วกลับมาอยู่บ้าน

          สิ่งที่คนหายป่วยจากโควิดควรปฏิบัติเมื่อกลับจากโรงพยาบาล หรือภายหลังรักษาตัวที่บ้านจนครบ 10 วันแล้ว มีดังนี้

          1. สวมหน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าตลอดเวลา เมื่อต้องอยู่ร่วมกับผู้อื่น เว้นระยะห่างทางสังคม
          2. ล้างมือด้วยสบู่และน้ำเป็นประจำ หรือใช้เจลแอลกอฮอล์ สเปรย์แอลกอฮอล์ 70% ถูมือให้ทั่วถึง
          3. ไม่ใช้อุปกรณ์รับประทานอาหารและแก้วน้ำร่วมกับผู้อื่น
          4. ดื่มน้ำสะอาดมาก ๆ 
          5. รับประทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ สะอาด 
          6. หากมีอาการท้องเสียหรืออาเจียนให้งดอาหารย่อยยากและอาหารประเภทนมหรือผลไม้สด
          7. นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ เพื่อให้ร่างกายได้ซ่อมแซมตัวเอง 
          8. งดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ งดสูบบุหรี่ หรือยาเสพติดทุกชนิด เพื่อลดการทำลายอวัยวะภายใน
          9. สังเกตตัวเองว่ามีอาการป่วยเกิดขึ้นใหม่หรือไม่ เช่น มีไข้สูง ไอมาก มีอาการเหนื่อยหอบ แน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก เบื่ออาหาร เป็นต้น โดยอาการเหล่านี้เกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการติดโควิด หรือติดเชื้อชนิดอื่น ๆ ควรรีบติดต่อที่สถานพยาบาลเดิมที่เคยรักษา หรือโทร. ปรึกษาสายด่วนกรมควบคุมโรค 1422 
          10. หากต้องไปสถานพยาบาล ให้สวมหน้ากากอนามัยระหว่างเดินทางตลอดเวลา

หายโควิดแล้วต้องฉีดวัคซีนโควิดอีกไหม

          แนวทางการให้วัคซีนโควิด 19 ฉบับปรับปรุง เดือนสิงหาคม 2564 ของกรมควบคุมโรค ระบุว่า ผู้ป่วยโควิดที่หายแล้วก็ยังจำเป็นต้องฉีดวัคซีนโควิด 19 โดยแบ่งเป็น 2 กรณีคือ
 

• กรณีที่ยังไม่เคยฉีดวัคซีนโควิดมาก่อน หรือยังรับไม่ครบ 2 เข็ม : ให้ฉีดวัคซีนชนิดใดก็ได้ 1 เข็ม หลังหายป่วยโควิด 1-3 เดือน หากเกิน 3 เดือนขึ้นไปให้รับวัคซีนโดยเร็วที่สุด
   
• กรณีที่ฉีดวัคซีนโควิด ครบ 2 เข็มแล้วติดเชื้อ : หากติดเชื้อหลังฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 ไปแล้ว 14 วันขึ้นไป ยังไม่จำเป็นต้องรับวัคซีนเข็ม 3 แต่แนะนำให้ปฏิบัติตามมาตรการสุขอนามัยส่วนบุคคลอย่างเคร่งครัด

          ทั้งนี้ ไม่จำเป็นต้องตรวจหาเชื้อก่อนฉีดวัคซีน เพราะแม้เคยเป็นมาก่อนโดยไม่รู้ตัว ก็ไม่ทำให้มีอันตรายจากการฉีดวัคซีน

          อย่างไรก็ตาม สำหรับคนที่หายป่วยจากโควิดแล้ว อาจมีอาการตกค้างหลังหายโควิด ที่เรียกว่า Long Covid ตามมา เช่น ปวดศีรษะ ลิ้นไม่รับรสนานไปอีกหลายเดือน หรือบางคนจะรู้สึกหายใจไม่อิ่มเนื่องจากปอดได้รับความเสียหาย ดังนั้น ต้องสังเกตความผิดปกติของร่างกายตัวเอง และหากอาการเหล่านั้นกระทบกับการใช้ชีวิต แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ค่ะ

* หมายเหตุ : อัปเดตข้อมูลล่าสุดวันที่ 17 มกราคม 2565

ขอบคุณข้อมูลจาก
กรมการแพทย์
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข (1), (2)