วัคซีนโควิดฉีดดีไหม คนมีโรคประจำตัวแบบไหน ใครฉีดได้-ไม่ได้

 

วัคซีนโควิดเป็นความหวังในการยับยั้งวิกฤตโควิด 19 แต่หลายคนยังกังวลว่าควรฉีดดีไหม ลองมาไขข้อสงสัยกันว่าใครควรฉีดหรือไม่ควรฉีดบ้าง

          วัคซีนโควิด 19 คือปัจจัยสำคัญที่จะช่วยหยุดการแพร่ระบาดของโคโรนาไวรัส ซึ่งถ้าเราฉีดวัคซีนได้อย่างน้อย 70% ขึ้นไปของประชากร ก็จะมีภูมิคุ้มกันหมู่ (Herd Immunity) และหยุดการแพร่ระบาดของโควิด 19 ภายในประเทศได้ หรือหากติดเชื้อขึ้นมาก็จะช่วยลดความเสี่ยงอาการหนักและลดอัตราการเสียชีวิตไปได้เยอะ

          โดยในตอนนี้ก็เริ่มมีการฉีดวัคซีนให้กลุ่มเสี่ยงสูง เช่น บุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขด่านหน้าทั้งภาครัฐและเอกชน รวมไปถึงผู้สูงอายุ ผู้มีโรคประจำตัวซึ่งมีความเสี่ยงเป็นโควิด 19 ที่รุนแรง ก็ได้ฉีดวัคซีนกันบ้างแล้ว ทว่ายังมีอีกหลายคนที่ไม่แน่ใจว่าจะฉีดวัคซีนโควิดดีไหม ดังนั้นเรามาดูข้อมูลกันค่ะว่า ใครฉีดวัคซีนโควิดได้ หรือใครยังไม่ควรฉีดวัคซีนโควิด 19 บ้าง

วัคซีนโควิด โรคไหนฉีดได้-ไม่ได้

ความดันสูง ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ที่มีความดันโลหิตไม่เกิน 160 มิลลิเมตรปรอท และไม่มีประวัติแพ้ยา สามารถฉีดวัคซีนโควิดได้ และควรฉีดเป็นอันดับต้น ๆ เนื่องจากจัดเป็นกลุ่มเสี่ยงต่ออาการเจ็บป่วยรุนแรงและเสียชีวิตหากติดเชื้อโควิด 19 ขึ้นมา แต่หากวัดความดันโลหิตก่อนฉีดวัคซีนแล้วได้ค่าเกิน 160 มิลลิเมตรปรอท ควรให้แพทย์พิจารณาความเสี่ยงก่อนฉีดวัคซีนโควิดอีกที

เบาหวาน ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ผู้ป่วยโรคเบาหวานเป็นกลุ่มเสี่ยงมีอาการโควิด 19 รุนแรงและเสี่ยงต่อการเสียชีวิตสูง ควรฉีดวัคซีนโควิดโดยเร็วเช่นกัน แต่หากควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ไม่ดี ขาดยา หรือเป็นผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 ที่ต้องฉีดอินซูลิน ควรปรึกษาแพทย์ก่อนฉีดวัคซีนด้วยนะคะ

โรคหัวใจ ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือด สามารถฉีดวัคซีนโควิด 19 ได้ แต่หากมีอาการต่อไปนี้ให้รอจนกว่าอาการจะคงที่ หรือให้แพทย์เป็นผู้พิจารณาอีกที

          - มีอาการหัวใจกำเริบเฉียบพลันและอาการยังไม่คงที่ และอาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิต

          - ความดันโลหิตสูง 160 มิลลิเมตรปรอท

          - รับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น วาร์ฟาริน (Warfarin) อยู่

ไขมันในเลือดสูง ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ภาวะไขมันในเลือดสูงไม่ได้จัดเป็นข้อห้ามในการฉีดวัคซีนโควิด 19 ดังนั้นหากไม่มีข้อพึงระวังอื่น ๆ ร่วมด้วย ก็สามารถฉีดวัคซีนโควิดได้

เป็นภูมิแพ้ ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ผู้ป่วยโรคภูมิแพ้สามารถฉีดวัคซีนโควิดได้ เว้นแต่ผู้ป่วยโรคภูมิแพ้ชนิดรุนแรง (Anaphylaxis) ที่อาจได้รับความเสี่ยงจากสารประกอบบางอย่างในวัคซีนโควิด เช่น Polyethylene glycol (PEG) หรือ Polysorbate นอกจากนี้ผู้ป่วยที่แพ้อาหารหรือแพ้ยารุนแรง ก็ควรปรึกษาแพทย์อย่างละเอียดก่อนเข้ารับวัคซีนโควิดด้วย

ผู้ป่วยมะเร็ง ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ผู้ป่วยโรคมะเร็งทุกชนิดสามารถฉีดวัคซีนโควิดได้ แต่หากมีการผ่าตัดให้เว้นระยะอย่างน้อย 3 วัน ก่อนฉีดวัคซีนโควิด และหากกำลังรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์เม็ดเลือดให้เว้นระยะการฉีดวัคซีนโควิด 19 อย่างน้อย 3 เดือน

ป่วยโรคทางเดินหายใจ โรคปอด ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ผู้ป่วยโรคทางเดินหายใจเรื้อรัง ทั้งโรคปอดอุดกั้น หรือแม้แต่โรคหอบหืดที่ควบคุมได้ไม่ดี ก็สามารถฉีดวัคซีนโควิด 19 ได้ แต่แนะนำให้ฉีดหลังอาการกำเริบ 2-4 สัปดาห์

โรคอ้วน ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          โรคอ้วนก็จัดเป็น 1 ใน 7 โรคกลุ่มเสี่ยงอาการรุนแรง และควรได้รับวัคซีนโควิด 19 เป็นกลุ่มแรก ๆ โดยคนอ้วนที่จะได้รับการฉีดวัคซีนจะต้องมีน้ำหนักเกิน 100 กิโลกรัม หรือมีดัชนีมวลกายมากกว่า 35 ดังนั้นหากไม่มีข้อพึงระวังหรือข้อห้ามในการฉีดวัคซีนโควิดอื่น ๆ ก็สามารถรับวัคซีนโควิดได้เลยค่ะ
 

ดัชนีมวลกาย หาค่า BMI เช็กกันหน่อยไหมคุณอ้วนหรือยัง ?

โรคไต ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ผู้ป่วยที่ได้รับการฟอกเลือด ล้างไตในช่องท้อง หรือปลูกถ่ายไต สามารถฉีดวัคซีนโควิด 19 ได้ แต่หากกินยากดภูมิคุ้มกันอยู่ให้ปรึกษาแพทย์ก่อนฉีดวัคซีนโควิด

โรคระบบประสาท โรคลมชัก ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          กลุ่มโรคระบบประสาท อาทิ โรคหลอดเลือดสมอง โรคลมชัก โรคภูมิคุ้มกันระบบประสาท สามารถฉีดวัคซีนโควิดได้ โดยอยู่ภายใต้เงื่อนไขว่า ผู้ป่วยต้องมีอาการคงที่ ไม่อยู่ในภาวะอันตรายต่อชีวิตอย่างน้อย 4 สัปดาห์ หรือหากกินยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น วาร์ฟาริน รวมไปถึงยากดภูมิคุ้มกัน ให้ปรึกษาแพทย์ก่อนเข้ารับวัคซีน

ติดเชื้อ HIV ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคแห่งสหรัฐอเมริกา (CDC) แนะนำว่า ผู้ป่วย HIV ฉีดวัคซีนโควิดได้ เพราะเป็นกลุ่มเสี่ยงอาการหนักหากติดเชื้อขึ้นมา และการฉีดวัคซีนจะได้ประโยชน์มากกว่าความเสี่ยงจากผลข้างเคียงของวัคซีนโควิด 19 แต่หากเป็นผู้ป่วย HIV ที่มีโรคติดเชื้อฉวยโอกาสรุนแรงอยู่ควรรักษาจนอาการคงที่ก่อน

ตั้งครรภ์ ให้นมบุตร ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ในช่วงแรกที่หลายประเทศเริ่มฉีดวัคซีนยังไม่แนะนำให้ฉีดวัคซีนโควิดในหญิงตั้งครรภ์ เนื่องจากยังไม่มีผลการศึกษาเรื่องความปลอดภัยที่เพียงพอ แต่ปัจจุบันมีคำแนะนำให้หญิงตั้งครรภ์หลัง 12 สัปดาห์เป็นต้นไป และหญิงให้นมบุตร สามารถฉีดวัคซีนโควิด 19 ได้ เว้นแต่หากมีข้อพึงระวังอื่น ๆ ให้ปรึกษาแพทย์ก่อนเข้ารับวัคซีน

เด็ก ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ขณะนี้ทั่วโลกยังทำการศึกษาการฉีดวัคซีนโควิด 19 ในเด็กอยู่ จึงยังไม่มีข้อมูลเพียงพอว่าเด็กอายุต่ำกว่า 18 ปี จะฉีดวัคซีนโควิด 19 ได้ไหม ทว่า ณ ปัจจุบัน ผู้ป่วยเด็กที่ติดเชื้อโควิด 19 มักมีอาการไม่รุนแรง ดังนั้นกลุ่มเด็กจะได้รับวัคซีนเป็นกลุ่มหลัง ๆ ยกเว้นวัคซีนของไฟเซอร์ที่ อย. ของประเทศสหรัฐอเมริกา อนุญาตให้ใช้ฉีดในเด็กอายุ 12 ปีขึ้นไปได้แล้ว

ผู้สูงอายุ ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          ผู้ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป จัดอยู่ในกลุ่มที่ควรฉีดวัคซีนโควิดเป็นกลุ่มแรก ๆ เพราะอัตราการตายจากโรคโควิด 19 ในกลุ่มผู้สูงอายุสูงมาก ดังนั้นจึงมีการจัดให้ผู้มีอายุ 60 ปีขึ้นไป ได้รับวัคซีนก่อน

เป็นหวัด มีไข้ ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          คนที่เป็นหวัดหรือมีไข้ต่ำ ๆ สามารถฉีดวัคซีนโควิดได้ แต่หากมีไข้ 37.5 องศาเซลเซียสขึ้นไป ยังไม่ควรฉีดวัคซีนนะคะ ควรรอให้ไข้ลดลงก่อน

แพ้ยา แพ้อาหาร ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          หากแพ้ยาบางชนิด หรือแพ้อาหารแบบไม่รุนแรง ที่ไม่ใช่การแพ้สารประกอบตัวเดียวกันกับที่มีในวัคซีนโควิด 19 ก็สามารถฉีดวัคซีนโควิดได้ แต่ในกรณีเคยมีประวัติแพ้ยา แพ้อาหารอย่างรุนแรง อาจจะต้องให้แพทย์พิจารณาอย่างละเอียดก่อนเข้ารับวัคซีนโควิด

เคยแพ้วัคซีนอย่างรุนแรง ฉีดวัคซีนโควิดได้ไหม

          หากมีประวัติแพ้วัคซีนอย่างรุนแรงมาก่อน ก็สามารถฉีดวัคซีนโควิดได้ แต่ควรสังเกตอาการอย่างใกล้ชิดภายใน 30 นาที หลังรับวัคซีน หรืออาจให้กินยากลุ่มต้านฮิสตามีนที่ไม่ง่วงนอนก่อนฉีดวัคซีน 30 นาที

ฉีดวัคซีนอื่นพร้อมวัคซีนโควิดได้ไหม

          ปัจจุบันยังไม่แนะนำให้ฉีดวัคซีนโควิดพร้อมวัคซีนชนิดอื่น ไม่ว่าจะเป็นวัคซีนไข้หวัดใหญ่ วัคซีนหัดเยอรมัน วัคซีนรวมคอตีบ-บาดทะยัก เนื่องจากวัคซีนโควิด 19 เป็นวัคซีนชนิดใหม่ จึงยังไม่มีข้อมูลเพียงพอว่าใช้ควบคู่ไปกับวัคซีนชนิดอื่นได้ไหม หรือหากมีอาการแพ้วัคซีนก็อาจจะเกิดความสับสนได้ว่าแพ้วัคซีนตัวไหนกันแน่ ดังนั้นจึงแนะนำให้เว้นระยะอย่างน้อย 3-4 สัปดาห์ หากจะฉีดวัคซีนชนิดอื่น ๆ แต่หากเกิดภาวะฉุกเฉินร้ายแรง เช่น หลังฉีดวัคซีนโควิด 19 ไปแล้วถูกสุนัขกัด กรณีนี้ให้ฉีดวัคซีนพิษสุนัขบ้าตามได้เลย เพราะโอกาสเสียชีวิตจากพิษสุนัขบ้าอาจสูงกว่าผลข้างเคียงของวัคซีนโควิด 19

ควรกินยาแอสไพรินก่อนไปฉีดโควิดไหม

          มีประเด็นในโลกออนไลน์ที่แนะนำให้กินยาแอสไพรินเพื่อป้องกันการเกิดลิ่มเลือดจากการฉีดวัคซีนโควิด 19 ซึ่งแพทย์ได้ให้ความเห็นว่า ยังไม่มีหลักฐานยืนยันว่ายาแอสไพรินช่วยป้องกันการเกิดลิ่มเลือดอันเนื่องมาจากวัคซีนโควิด 19 ได้จริง ดังนั้นจึงไม่ควรกินยาแอสไพรินก่อนไปฉีดวัคซีนโควิด เพราะภาวะลิ่มเลือดอุดตันจากวัคซีน Vaccine-Associated Thrombosis and Thrombocytopenia (VATT) ไม่ได้เกิดขึ้นโดด ๆ เพียงปัจจัยเดียว แต่พบว่าเกิดกับผู้ที่มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำร่วมด้วย ดังนั้นการกินแอสไพรินในคนที่มีเกล็ดเลือดต่ำมาก ๆ อยู่แล้วอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงจากวัคซีนที่รุนแรงกว่าเดิมก็เป็นได้

เคยติดโควิดแต่หายแล้ว จะฉีดวัคซีนได้ไหม

          คนที่เป็นโควิด 19 มาแล้ว แม้จะมีภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัสโควิด 19 ในร่างกาย แต่ในปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับระยะเวลาของภูมิคุ้มกันในร่างกายที่จะป้องกันการติดเชื้อครั้งต่อไป และยังมีโอกาสติดเชื้อซ้ำได้ จึงสามารถฉีดวัคซีนป้องกันโควิด 19 ได้ หลังหายจากอาการป่วย โดยเว้นระยะห่างจากการติดเชื้อไปอย่างน้อย 3-6 เดือน และอาจพิจารณาให้ฉีดเพียง 1 เข็ม

สรุป 7 โรคเสี่ยงที่ต้องฉีดวัคซีนโควิด 19

          เช็กลิสต์ 7 โรคที่ต้องฉีดวัคซีนโควิด 19 โดยเร็ว มีดังนี้

     1. โรคมะเร็ง

     2. โรคหัวใจและหลอดเลือด

     3. กลุ่มโรคทางเดินหายใจเรื้อรัง เช่น โรคปอดอุดกั้น โรคหอบหืด

     4. โรคไตวายเรื้อรัง ระยะที่ 5 ขึ้นไป

     5. กลุ่มโรคระบบประสาท เช่น โรคหลอดเลือดสมอง โรคลมชัก โรคภูมิคุ้มกันระบบประสาท

     6. โรคเบาหวาน

     7. โรคอ้วน

          ทั้งนี้ ผู้ป่วยเหล่านี้ก่อนได้รับวัคซีนควรแจ้งให้แพทย์ทราบว่ากำลังรับประทานยาตัวไหนอยู่หรือไม่ และไม่ควรหยุดยาเพื่อฉีดวัคซีน ยกเว้นกรณีที่แพทย์แนะนำให้หยุดยาชั่วคราว เพื่อให้ผลลัพธ์ของวัคซีนมีความแม่นยำ

สรุปใครยังไม่ควรฉีดวัคซีนโควิด 19 บ้าง

          แม้วัคซีนจะเป็นตัวช่วยยับยั้งการแพร่ระบาด และลดความรุนแรงของอาการ รวมไปถึงอัตราการเสียชีวิตจากโควิด 19 ทว่าวัคซีนโควิดอาจส่งผลข้างเคียงกับคนบางกลุ่มได้ และจนกว่าจะมีการศึกษาว่าวัคซีนโควิด 19 ปลอดภัยต่อทุกคนจริง ๆ ผู้ที่อยู่ในกลุ่มดังต่อไปนี้ ยังไม่ควรฉีดวัคซีนโควิด 19 นะคะ

     1. เด็กอายุต่ำกว่า 18 ปี (ยกเว้นวัคซีนของไฟเซอร์)

     2. กลุ่มเสี่ยงมีโรคประจำตัว แต่อายุน้อยกว่า 18 ปี

     3. มีไข้สูง 37.5 องศาเซลเซียส

     4. หญิงตั้งครรภ์ที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 12 สัปดาห์

     5. ผู้ที่มีความดันโลหิตสูงกว่า 160 มิลลิเมตรปรอท

     6. ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 ที่ต้องฉีดอินซูลินเข้าเส้นเลือด

     7. ผู้ที่กินยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น วาร์ฟาริน หรือยากดภูมิคุ้มกัน

     8. ป่วยโรคภูมิแพ้ชนิดรุนแรง (Anaphylaxis) ที่อาจได้รับความเสี่ยงจากสารประกอบบางอย่างในวัคซีนโควิด เช่น Polyethylene glycol (PEG) หรือ Polysorbate

     9. ผู้ที่แพ้อาหารหรือแพ้ยารุนแรง

     10. ผู้ป่วยมะเร็งที่เพิ่งผ่านการผ่าตัดมาไม่เกิน 3 วัน หรือกำลังรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์เม็ดเลือดยังไม่ถึง 3 เดือน ก่อนฉีดวัคซีน

     11. ผู้ป่วยโรคทางเดินหายใจที่อาการกำเริบและควบคุมอาการได้ไม่คงที่

     12. ผู้ป่วย HIV ที่มีโรคติดเชื้อฉวยโอกาสรุนแรงอยู่ควรรักษาจนอาการคงที่ก่อน

     13. ผู้ป่วยภูมิคุ้มกันบกพร่อง อาจตอบสนองไม่ดีต่อวัคซีน จึงต้องชั่งประโยชน์และความเสี่ยงที่อาจเกิดการติดเชื้อ หากพิจารณาแล้วว่าประโยชน์น่าจะมากกว่าก็สามารถให้วัคซีนได้ โดยวัคซีนชนิดเชื้อตายอาจจะมีความเสี่ยงในเรื่องของผลข้างเคียงน้อยกว่าชนิดเชื้อมีชีวิต

          อย่างไรก็ตาม หากในอนาคตมีการศึกษาข้อมูลวัคซีนโควิดมากขึ้น ก็อาจจะฉีดได้กับทุกคนโดยไม่มีข้อจำกัด แต่ ณ ขณะนี้ที่ยังไม่มีผลการศึกษาที่แน่ชัด ผู้ที่อยู่ในกลุ่มข้างต้นก็จำเป็นต้องให้แพทย์ประเมินความเสี่ยงและประโยชน์ของการฉีดวัคซีนโควิดเป็นรายบุคคลไปก่อน

ช่องทางลงทะเบียนจองฉีดวัคซีนโควิด 19

          คนไทยสามารถจองคิวฉีดวัคซีนโควิดได้ โดยลงทะเบียนตาม 4 ช่องทางนี้

     1. Line หมอพร้อม

     2. แอปพลิเคชัน หมอพร้อม

     3. ติดต่อโรงพยาบาลที่มีสิทธิหรือประวัติการรักษา

     4. ติดต่อ อสม. ในพื้นที่

          - ลงทะเบียนหมอพร้อม ฉีดวัคซีนโควิด ฟรี ล่าสุด เริ่มลงทะเบียนได้ตั้งแต่ 1 พ.ค. นี้

          - ส่องขั้นตอนลงทะเบียนฉีดวัคซีนโควิด 19 ผ่านแอปฯ หมอพร้อม อีกช่องทางนอกจากไลน์

          - วิธีลงทะเบียนฉีดวัคซีนโควิด 19 สำหรับคนไม่มีมือถือ

          แม้การฉีดวัคซีนไม่อาจช่วยป้องกันการติดเชื้อได้ 100% แต่ลดอัตราการเสียชีวิตได้มาก อย่างเมื่อป่วยโควิด 100 คน จะมีอัตราตายถึง 2.2 คน ซึ่งเป็นตัวเลขที่สูงกว่าคนฉีดวัคซีนแล้วจะเกิดอาการรุนแรงค่อนข้างมาก เนื่องจากอัตราการฉีดวัคซีนแล้วมีภาวะแทรกซ้อนรุนแรงมีน้อยกว่า 10 ราย ต่อการรับวัคซีน 1 ล้านเข็มเท่านั้น ดังนั้นอยากให้ไปฉีดวัคซีนโควิด 19 กัน และสำหรับคนที่มีโรคประจำตัว หรืออยู่ในภาวะป่วยอื่น ๆ ลองปรึกษาแพทย์ที่ติดตามดูแลอาการอยู่ด้วยว่าเราสามารถฉีดวัคซีนโควิด 19 ได้ไหมนะคะ

 

ขอบคุณข้อมูลจาก
กรมควบคุมโรค
เพจ หมอมนูญ ลีเชวงวงศ์ FC
เฟซบุ๊ก ราชวิทยาลัยอายุรแพทย์แห่งประเทศไทย
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
กรมอนามัย
ชัวร์ก่อนแชร์
เพจ Drama-addict
เพจ ศูนย์ข้อมูลโควิด COVID-19
เพจ ไทยรู้สู้โควิด
คู่มือวัคซีนสู้โควิด ฉบับประชาชน โดย สสส.